Theo VAFI, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu và trả cổ phiếu thưởng (từ các quỹ của doanh nghiệp) cho nhà đầu tư chứng khoán không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp (tại thời điểm chia), không làm giảm lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp, không làm thay đổi tỷ lệ sở hữu cổ phần của từng cổ đông, tất cả cổ đông công ty không nhận một đồng tiền mặt nào như hình thức chia cổ tức bằng tiền mặt.
Ở các hình thức này, vốn điều lệ doanh nghiệp tăng lên chỉ từ việc chuyển lợi nhuận và phần vốn ở các quỹ để tăng vốn điều lệ, đồng thời số cổ phần cổ đông tăng lên theo tỷ lệ chia. Về luật, tại thời điểm chia tách, quy định phải giảm giá trị thị trường cổ phiếu theo tỷ lệ chia tách và về nguyên tắc thì giá trị cổ phiếu của cổ đông không thay đổi.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay trả cổ phiếu thưởng không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế như việc phân phối lợi nhuận sau thuế để trả tiền thưởng cho người lao động, cho ban quản lý hay sử dụng một phần lợi nhuận sau thuế để phân phối cổ tức tiền mặt cho cổ đông hiện hữu.
Đại diện VAFI cho biết, khi thực hiện trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng thì số cổ phần cổ đông tăng lên, giá trị thị trường của cổ phiếu giảm xuống và làm cho các nhà đầu tư có cảm giác giá không cao như trước. Về lâu dài, thanh khoản cổ phiếu tăng lên khi tính đại chúng cổ phiếu gia tăng vì đã làm tăng khả năng thu hút thêm các nhà đầu tư nhỏ tham gia đầu tư vào cổ phiếu đó.
Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng luôn giúp cho doanh nghiệp hạn chế chia cổ tức bằng tiền mặt hoặc không phải chia cổ tức bằng tiền mặt, nên trả cổ tức bằng cổ phiếu và trả cổ phiếu thưởng là những hình thức huy động vốn. Đối với các doanh nghiệp cần huy động vốn lớn để đầu tư mở rộng sản xuất, tăng tiềm lực tài chính và xử lý nợ xấu thì rất cần hình thức này.
Với các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc và quản trị doanh nghiệp tốt thì trả cổ tức bằng cổ phiếu và trả cổ phiếu thưởng là sự ghi nhận thành tích kinh doanh, hứa hẹn doanh nghiệp còn phát triển và doanh thu lợi nhuận doanh nghiệp sẽ tăng và việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng sẽ là sự kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng trong dài hạn.
VAFI cho rằng, đánh thuế vào hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng chính là việc cản trở cơ chế huy động vốn hàng năm và thường xuyên của các doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng nội địa trong nước sẽ gặp khó khăn khi đang cần giữ lại nhiều lợi nhuận sau thuế để xử lý nợ xấu. Đặc biệt, các ngân hàng cũng sẽ gặp khó khăn với bài toán giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay.
Nếu thuế đánh vào cổ tức cổ phần và cổ phiếu thưởng, các nhà đầu tư sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp phải chia cổ tức tiền mặt nhiều hơn, hạn chế hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng và như vậy với thị trường chứng khoán sẽ có hàng tỷ USD được chia cho cổ đông, thay vì được tái đầu tư để phát triển mở rộng sản xuất. Các doanh nghiệp phải vay nợ nhiều hơn, đầu tư mở rộng sản xuất sẽ bị hạn chế.
Do đó, VAFI đề xuất không nên đánh thuế cổ tức và cổ phiếu thưởng để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp được huy động vốn thường xuyên từ thị trường chứng khoán.
